มนุษย์แม่รำพึง

แม่ยุ้ยได้แนวคิดมาจากคุณหมอเด็กท่านหนึ่งที่เคารพท่านบอกว่า ให้คุยกับลูกไว้ให้สม่ำเสมอนะ มีอะไรเขาก็จะเล่าให้เราฟัง ฝึกไว้ตั้งแต่เด็ก ๆ  แล้วช่วงวัยรุ่นจะผ่านไปได้ไม่ยาก ทุกวันนี้ลูก ๆ ของลุงหมอมีอะไรก็เล่าให้ฟังตลอด เพราะทำกันมาจนเป็นเรื่องปกติตั้งแต่ยังเป็นเด็ก ต้องกราบขอบพระคุณแนวคิดดี ๆ จากลุงหมอจริง ๆ คะ แม่ยุ้ยก็เริ่มชวนลูกคุย มีอะไรก็เล่าสู่กันฟังตลอด แม่และพ่อจะได้ฟังเรื่องเล่าจากโรงเรียนและเรื่องของเพื่อน ๆ เสมอ แต่ก็มีหลายบ้านที่ มักจะบอกว่า

เด็กน้อยบ้านนี้ สวดมนต์ก่อนนอนทุกคืน วันไหนมีเวลาแม่จะถามเสมอว่า “ฟังแม่สวดมนต์ในห้องพระไหม” ลูกคุ้นเคยกับเสียงสวดมนต์แต่เล็ก และกลายเป็นเด็กที่สวดมนต์ได้ไปเอง แม่สอนลูกว่า สวดมนต์แล้วพระคุ้มครอง เมื่อโตขึ้นมาหน่อยก็เริ่มเพิ่มข้อมูลให้ว่า การสวดมนต์ทำให้เราอยู่นิ่ง ใจเราก็หยุดพัก เพราะเราคิดมาทั้งวันแล้ว ณ วัยนี้ อาจจะเข้าใจบ้าง ไม่เข้าใจบ้าง แต่สิ่งที่ได้คือ แม่สวดมนต์อยู่ เด็กห้ามทำเสียงดัง ไม่ลุกเดิน

เมื่อเย็นปลาทูงัดสมุดการบ้านออกมาเตรียมทำและก็หยิบดินสอแท่งสั้น สั้นมาก สัก 2 นิ้วได้มาเขียนแม่ก็บอกว่า เปลี่ยนแท่งเถอะลูกมันสั้นเกินไปแล้ว เด็กไม่พอใจ โกรธที่แม่ให้เปลี่ยนดินสอ หน้างอ คอหัก ทันที และเขียนแบบเขี่ย ไม่พอใจ จากนั้น อารมณ์โกรธพุ่งพล่าน หักดินสอในมือ น้ำตาอาบแก้ม แม่ยุ้ย รู้ตัวแล้วว่า จะต้องเจอกับอะไรในขั้นตอนต่อไป

การออกกำลังกายเป็นเรื่องดี รู้กันทุกคนแน่นอน แม่ยุ้ยรู้มาสามสิบกว่าปีแล้ว แต่ทำไม่ยักกะได้สักกะที  ทำงานอดหลับอดนอน กินข้าวเที่ยงบ่ายสองในห้องประชุม นั่งโต๊ะทำงานยาวยันเที่ยงคืน สุดท้าย เงินเดือนที่ได้มา กลายเป็นค่ายา ค่าหมอมากมาย ตัวพ่อก็ปวดหัวเรื้อรัง หลับไม่สนิท จนสุดท้าย ปวดหัวกันจนเป็นลม ยาไหนที่ว่าแรง กินมาหมดแล้ว ศาสตร์ไหนที่ว่าดี เราก็รักษากันมาหมด ไทย จีน ฝรั่ง

หลายเรื่อง ที่ทำไม่เป็น ก็หัดทำจนได้หลายเรื่อง ไม่เคยกล้าทำ ก็กล้าจนทำได้หลายเรื่อง ต้องเปลี่ยนแปลง ก็ยอมได้ หลายเรื้อง ต้องอดทน ก็ทนจนที่สุด หลายเรื่อง ต้องสู้ ก็กัดฟันสู้ยิบตา หลายเรื่อง ต้องใจเย็น ก็เบาลงได้ เพราะทุกๆ เรื่องนั้น ทำเพื่อ “ลูก” บอกตามตรงเลยว่า

หลายคนสงสัยว่าแม่ยุ้ยทำมาหากินอะไรทำไมมีเวลา ไปรับ ไปส่ง ทำอาหารสอนการบ้าน อ่านนิทาน พาลูกเที่ยวเล่น ยุ้ยก็มีชีวิตไม่ต่างจากคนอื่นคะ จากมนุษย์แม่ที่เป็น Working Mom ทำงานออฟฟิต ทำงานจนจะคลอดก่อนกำหนด สี่ห้าทุ่มยังยืนท้องโย้ ถ่ายเอกสารงาน หิ้วที่ปั๊มนม มาปั๊มใต้โต๊ะทำงาน ไม่มีคนเลี้ยงลูก ก็ต้องหอบงานไปทำบ้าน ลูกป่วยก็ลาจนใบลาจะเต็มหน้า สิ้นปีก็ตากหน้ากับผลประเมิน

หลังจากเราสองแม่ลูกลั้นลากับชีวิตอนุบาลมาแล้ว ปีนี้ ปลาทูเป็นเด็กประถมแล้ว ก็เริ่มเข้าสู่ระบบวัดผลด้วยคะแนนแต่แม่ยุ้ยเองก็มีแนวคิดที่ค่อนข้าง “แตกต่าง” กับคนอื่นในเรื่องนี้ แม่ไม่เคยคิดว่า “คะแนนจะวัดผลได้ทั้งหมด” และแม่เองก็ไม่เคยรู้สึกว่า “การได้คะแนนเยอะจะทำให้ชีวิตดีเสมอไป” สำหรับแม่แล้ว การเป็นเด็กเรียนดี นั่นดูจากการรู้จักคิด รู้จักจัดการเวลา รู้จักหน้าที่และดูแลเรื่องของตัวเองได้เป็นอย่างดี ซึ่งสิ่งเหล่านี้ ก็จะแสดงผลออกมาผ่านหลาย ๆ ด้านไม่ใช่แค่คะแนนสอบ และด้วยระบบการศึกษาบ้านเรา ไม่เคยมานั่งสอบในเรื่องที่ควรจะสอบเลย

ยุคแม่ ครูเรียกตอบคำถาม ไม่มีใครยกมือสักคน ยุคแม่ ครูเรียกขอตัวแทนออกมาหน้าห้อง ไม่มีใครออกสักคน ยุคแม่ ครูถามใครสงสัย ทั้งห้องเงียบกริบ  เด็กยุคนี้ได้รับการสนับสนุนต่างออกไปจากยุคแม่ เด็กยุคนี้ มีความใกล้ชิดครูมากกว่ายุคแม่ และเด็กยุคนี้ “กลัวครูน้อยกว่ายุคแม่” ด้วยหรือเปล่านะ การเรียนการสอนของโรงเรียนยุคนี้ เปลี่ยนไปจากยุคที่แม่เรียนอยู่หลายอย่าง บางอย่างก็เป็นเรื่องที่ดี แม่ก็รู้สึกดีด้วย และบางอย่าง ที่ โรงเรียนยุคแม่

อย่างที่เคยบอก แม่ยุ้ยเป็นแม่พวกประโยชน์นิยมมาก่อนแต่ก่อน อะไรไม่มีประโยชน์อย่าหวังว่าลูกจะได้กินคะแล้วที่หาให้กิน ก็ล้วนเลือกแล้วทั้งสิ้น  ขนมถุง ลูกอม อาหารขยะ ปลาทูไม่เคยได้กิน จนเริ่มไปโรงเรียน .. ก็มีเหตุการณ์หนึ่งที่ทำให้แม่ได้ฉุกคิด สิ่งที่ไปเห็นคือ ลูกตื่นเต้นและเอร็ดอร่อยกับขนมถุงของเพื่อน ด้วยเพราะเธอไม่เคยได้รู้รสของเหล่านั้นมาก่อน แล้วลูกก็กินอย่างไม่เคยได้กิน กินแบบไม่ยั้ง ภาพที่เห็น ทำให้ คนเป็นแม่ ย้อนกลับมาคิดว่า

มีคนถามปลาทูว่า “ปิดเทอมเรียนซัมเมอร์ไหมคะ?” ลูกรักของแม่ตอบเสียงดังฟังชัดว่า “ไม่เรียนคะ แม่บอกแพง ไม่มีเงินจ่ายคะ”  แล้วลูกก็ยิ้มหวานหนึ่งครั้ง ก่อนวิ่งจากผู้ใหญ่ท่านนั้นไป ชีวิตปิดเทอมของปลาทู ตั้งแต่แม่เลิกทำงานประจำ ก็ได้อยู่บ้าน ไปเที่ยวกันตามที่ตกลงไว้ในแต่ละเทอม แม่เคยถามว่า อยากไปเรียนพิเศษแบบเพื่อนไหม ? เด็กตอบว่า หยุดดีกว่า ปิดเทอมของหนูสนุก ได้เที่ยว ได้เล่น ได้นอนดูการ์ตูน